33: KİTAP YORUMU : Dede Korkut Hikayeleri

Kitabın Adı: Dede Korkut Hikayeleri

Yazar: Sadık Yalsızuçanlar

Baskı Tarihi: 2005

Sayfa Sayısı: 224

İSBN: 9752632289

Kitabın Türü: Hikaye (Öykü), Edebiyat

Dil: Türkçe

Yayınevi: Timaş Yayınları

KİTAP HAKKINDA

Dede Korkut hikâyeleri Türklerin Orta Asya’daki yaşam tarzlarını, inançlarını, aralarındaki ilişkileri, savaşlarını, kahramanlıklarını, hayat görüşlerini ve kullandıkları dilin özelliklerini yansıtan en önemli metinlerden biridir. Dede Korkut isimli bilge tarafından anlatılan, olağanüstü varlıklar ve olaylarla süslü bu hikâyeler, içeriğinin yanı sıra renkli ve eğlenceli anlatımıyla da Prof. Fuat Köprülü’nün “Terazinin bir kefesine Türk edebiyatının tümünü, diğer kefesine de Dede Korkut’u koysanız yine de Dede Korkut ağır basar” sözünü haklı çıkarır mahiyettedir.

KİTAP YORUMU

Cahil Okur’dan Herkese Merhabalar…

Uzun zamandır okumayı planladığım Dede Korkut Hikayeleri’ni okudum sonunda. Ne kadar memnun kaldığım tartışılsa da okunması gereken bir eser diye düşünmekteyim. Hemen yoruma geçelim.

1. İçerik Yorumu

Dede Korkut Hikayeleri bildiğiniz gibi atalarımızın Anadolu denilen bu topraklara gelemden önceki yaşayışları ve hayatları hakkında bizlere en fazla bilgi sunan kaynaklardan bir tanesi. Bence her Türk evladının bu eserleri okuması gerekmekte.

Okumuş olduğum eserde 14 farklı hikaye anlatılmakta. Hepsinin de içeriği birbirinden farklı olsa da genel anlamda kahramanlık, savaş ve benzeri unsurların yoğun olarak geçtiğini belirtmek gerekiyor. Anlatılanlarda mübalağa oldukça fazla ancak geçmişimizin kahramanlıklarla dolu olduğunu düşününce bunların ne kadarının gerçeği ne kadarının abartıyı içerdiğini bilemiyorum.

Hikayelerin genel olarak başlangıçları ve bitişleri aynı şekillerde. Her hikayenin sonunda Dede Korkut otağa çağrılıyor ve yapılan şenlik sonrası gazilerin hikayelerini anlatıp, Allah’a dua ediyor. İslam etkisinin yoğun olarak yaşandığı bir dönemin anlatıldığının da yeri gelmişken altını çizelim.

Adını birçok hikayede duyduğumuz tek Bamsı Beyrek, Deli Dumrul ve tek gözlü dev gibi karakterler Dede Korkut hikayelerinin kahramanları olduğunu da belirterek, içerik hakkındaki yorumu burada bitireyim.

Elimdeki eserin kapsamının tam olmadığını düşünsem de bu güne kadar okumam gereken bir eseri geç okuduğum için üzgünüm açıkcası.

2. Yazım Dili Yorumu

Günümüz Türkçesi ile karşılaştırmak oldukça yanlış bir kanı olacaktır. Bilemeyeceğiniz bazı kelimelerin çıkacağı aşikar ancak benim okuduğum basımda kelimelerin Türkçeleri de sayfa altlarında verilmekteydi. Bu nedenle anlamakta bir zorluk çekmedim.

Hikayelerin sonlarındaki bazı tekerleme vari bölümleri bazen sıksa da okuması rahat yürüyen bir eser. Ayrıca hanların, beylerin deyişlerinin aktarıldığı bölümler de bazen yorabilmekte. Karşılıklı atışma gibi yazılan konuşma bölümleri bazen ipin ucunu kaçırmanıza neden olabilir.

3. Yapısal Yorum

Timaş Yasyınları’ndan çıkan basım, basım tekniği açısından bence oldukça güzel. Kağıt kalitesi ve yazıların boyutları beni memnun etti. Ancak kapakla ilgili olarak kafama takılan bir konu var; kapakta Dede Korkut’u tasvir eden çizim sanki biraz bizdend eğil gibi. Daha çok Çinlilere benziyor gibime geldi.

SEÇTİĞİM SÖZLER

·         Hesap gününde cuma, cuma gününde hutbe güzel.

Kulak kesilip dinleyen ümmet güzel (Sayfa 14)

·         Kese kese yemeye yahni güzeldir

Kesme gününde kumandan hızlı güzeldir

Devam eden saadet güzeldir

Bildiğini unutmayan akıl güzeldir.  (Sayfa 158)